Kontrola podatkowa i celno – skarbowa a przesłuchanie świadka

W związku z naszą pracą jesteśmy „stałym gościem” w urzędach skarbowych i celno-skarbowych w całej Polsce.

Ale spokojnie… nie mamy problemów z fiskusem.

Pomagamy za to naszym klientom w czynnościach związanych z kontrolami skarbowymi i celno-skarbowymi oraz postępowaniami podatkowymi.

 

Pomimo, że kontrole opierają się w dużej mierze na analizie dokumentów, i pisemnych wyjaśnieniach podatników, to kontrolujący coraz chętniej korzystają ze wszystkich środków dowodowych, w tym przesłuchania świadków.

 

Przesłuchanie może być czynnością stresującą. A stres wpływa niekorzystnie na treść zeznań.

 

Na przesłuchanie z reguły są wzywani:

• kontrahenci podatnika,
• pracownicy podatnika,
• członkowie jego organów,

 

Gdy kontrolowana jest osoba fizyczna, do grona potencjalnych świadków można zaliczyć także członków jej rodziny czy choćby sąsiadów.

 

Reasumując świadkiem może być każda osoba, która posiada informacje istotne dla rozstrzygnięcia sprawy podatkowej.

 

Kto może mieć pełnomocnika w czasie przesłuchania świadka?

 

Każdorazowo podczas czynności przesłuchania świadka może być obecny pełnomocnik strony. Organ podatkowy przeprowadzając czynności ma obowiązek zawiadomić podatnikaz co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniemo miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu. Organ podatkowy nie ma prawa pozbawić nas udziału w przesłuchaniu, uznając obecność podatnika za zbędną, niezależnie od wagi i treści przeprowadzanego dowodu.

 

Dodatkowo w niektórych sytuacjach także świadek może mieć pełnomocnikapodczas czynności. Choć nie wynika to bezpośrednio z przepisów obecność pełnomocnika podczas przesłuchania nas w charakterze świadka jest pożądana. Często bowiem zdarza się tak, że osoba początkowo przesłuchiwana jest w charakterze świadka, by potem stać się podejrzanym.

 

Procedura przeprowadzania przesłuchania nie została szczegółowo uregulowana w ordynacji podatkowej, a z doświadczenia wiemy, że przesłuchanie może być prowadzone w sposób nie do końca zgodny z powszechnie obowiązującymi standardami.

 

W teorii na samym początku przesłuchania, osoba dokonująca czynności powinna okazać legitymację służbową i przedstawić pouczeniao treści przepisów art. 196 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, a także o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Często te czynności są pomijane, lub pouczenia są przekazywane w „bełkotliwy” sposób, pomimo, że świadek podpisuje się pod oświadczeniem, że pouczenia zostały mu przekazane w sposób rzetelny.

 

Jest to o tyle istotne, że pracownik Krajowej Administracji Skarbowej, który przeprowadza czynności ma obowiązek poinformować świadka o przypadkach, kiedy ten ma prawo odmówić składania zeznań, gdy jest małżonkiem strony, wstępnym, zstępnym i rodzeństem strony oraz powinowatym pierwszego stopnia, jak również osobą pozostającą ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Istotne jest także przekazanie informacji, że świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub jego bliskich wymienionych na odpowiedzialność karną, karną skarbową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania ustawowo chronionej tajemnicy zawodowej.

 

Czynność przesłuchania świadka jest utrwalana w protokole. W treści protokołu muszą znaleźć się informacje dotyczące szczegółów dokonanych czynności wymienienie osób biorących udział w czynnościach i wskazanie w jakim charakterze występowały, wskazanie poprawek treści protokołu oraz wymienienie uwag, które zostały zgłoszone w czasie czynności.

 

Obecność strony i pełnomocnika w czasie przesłuchania świadka ma kluczowe znaczenie, gdyż organy w późniejszej decyzji często cytują wybrane fragmenty zeznań, aby poprzeć swoją tezę.

 

Uczestnicząc w przesłuchaniu świadka strona i pełnomocnik mogą uzyskać na miejscu uwierzytelniony odpis protokołu, a także zdobyć informacjeco do treści jego zeznań i zadawać pytania oraz zgłaszać uwagi i zastrzeżenia. Dzięki wiedzy o przepisach proceduralnych można czuwać nad przebiegiem czynnościi mieć realny wpływ na ich przebieg. Często zdarzało nam się, że pytania zadawane świadkowi wprowadzały go w błąd, lub były wielokrotnie powtarzane, co potem fałszowało ogólny wydźwięk jego odpowiedzi. Rolą pełnomocnika jest wtedy złożenie stosownego zastrzeżenia.

 

Ważnym obowiązkiem spoczywającym na osobie dokonującej czynności jestodczytanie protokołuwszystkim uczestnikom oraz przedłożenie go do podpisu osobie składającej zeznania i wszystkim obecnym podczas przesłuchania. Pominięcie tej czynności stanowi złamanie przepisów proceduralnych.

 

W czasie przesłuchania należy zachować szczególną czujność, dobrze też robić notatki, aby móc potem rzetelnie zweryfikować zgodność protokołu z faktycznym przebiegiem czynności.

 

Mamy nadzieję, że opisaliśmy wszystkie czynności związane z czynnością przesłuchania świadka w sposób kompleksowy. Jeśli jednak pojawią się jakieś wątpliwości pozostajemy do dyspozycji i odpowiemy na wszystkie nasuwające się pytania.